Dopalanie wzmacniaczy gitarowych a głównie konstrukcji lampowych sięga czasów lat pięćdziesiątych kiedy to powstawały pierwsze wzmacniacze lampowe. Do dziś "dopalanie" wzmacniaczy jest bardzo popularną, znaną i często stosowaną metodą na poszerzenie możliwości brzmieniowych wzmacniaczy gitarowych.
W niniejszym wpisie dowiemy się jak dopalić lampowy wzmacniacz gitarowy, jakie są możliwości dopalenia wzmacniacza, jak możemy je skutecznie zastosować w praktyce oraz jaki wpływ ma to na brzmienie gitary i wzmacniacza gitarowego.
Na wstępie trochę historii:
Pierwsze wzmacniacze dla gitary elektrycznej były prostymi konstrukcjami lampowymi często posiadały tylko jedno pokrętło głośności a za samo brzmienie odpowiadał tylko jeden czysty kanał wzmacniacza który miał za zadanie po prostu nagłośnić czystą barwę gitary.
Z biegiem czasu zauważono że im głośniej odkręci się pokrętło głośności wzmacniacza lampowego tym sygnał robi się bardziej okrągły i lekko wchodzący w przester co dawało się w interesujący sposób wykorzystać w gitarowych aranżacjach. Jednak gra na bardzo dużych głośnościach skutkowała szybkim zużyciem lamp elektronowych i głośników.
Wtedy właśnie zaczęto poszukiwać jakiegoś stosownego rozwiązania i zauważono że im większy sygnał płynący z przetworników gitarowych tym wzmacniacz lampowy daje więcej zniekształceń. Wtedy zrodził się pomysł na skonstruowanie pierwszego boostera dla gitary elektrycznej.
Podłączenie boostera tuż za gitarą i wpięcie w preamp wzmacniacza skutkowało dodaniem zniekształceń do sygnału czyli możliwością przesterowania dźwięku. Dalszą koleją rzeczy była już tylko możliwość zwiększenia ilości przesterowania lub wpłynięcia na niektóre pasma barwy i tak powstały pierwsze efekty typu fuzz a potem overdrive i distortion.
Jak to wygląda dziś:
Mimo bardzo dużego postępu technologicznego oraz bardzo dużej różnorodności i ilości wzmacniaczy które aktualnie można nabyć na rynku muzycznym i które posiadają ogromną paletę brzmień, dopalanie wzmacniacza szczególnie lampowego nie odeszło do lamusa i do dziś jest chętnie i często stosowane przez tysiące gitarzystów na całym świecie.
Dlaczego tak się dzieje:
Wpięcie tranzystorowego preampu jakim jest booster, fuzz, overdrive czy distortion do wzmacniacza lampowego powoduje że dźwięk staje się pełniejszy, bardziej okrągły i po prostu przyjemny dla ucha a solówki brzmią bardziej wyraziście i klarownie. Dodatkowo mamy możliwość poszerzenia możliwości brzmieniowych wzmacniacza.
Mnogość efektów typu booster, fuzz, overdrive czy distortion jest również aktualnie tak duża na rynku gitarowym że trudno je wszystkie zliczyć a producenci wciąż zaskakują nowymi konstrukcjami co daje pole do eksperymentowania i szukania brzmień które nas interesują.
Jakimi efektami można dopalać wzmacniacz lampowy:
Fuzz - to jeden z pierwszych efektów zniekształcających dźwięk jaki powstał to od niego zaczęła się przygoda z dopalaniem wzmacniaczy. Fuzz posiada bardzo charakterystyczne "bzyczące" brzmienie, nie każdemu gitarzyście do końca odpowiadające.
Overdrive - to efekt powstały tuż po fuzz i niegdyś miał go nawet zastąpić, jego brzmienie jest bardziej okrągłe i soczyste z średnio wygórowaną ilością gainu. Świetnie nadaje się jako dopłka na kanał czysty ale również można go stosować na kanale przesterowanym.
Distortion - to efekt skonstruowany na wzór overdrive jednak z znacznie większą ilością gainu oraz często większymi możliwościami korekcyjnymi. Niektórzy twierdzą że efekt ten jest połączeniem fuzz oraz overdrive i z pewnością jest w tym trochę prawdy. Efekt ten stosujemy raczej tylko na kanale czystym.
Jedynymi z pierwszych efektów distortion jakie powstały był Pro Co RAT czy DS-1 później w latach 80 tych np. znany i ceniony Marshall gov'nor. To właśnie te efekty do dziś są chętnie stosowane jako dopałki wzmacniaczy lampowych. Dziś postęp technologiczny pozwala na konstrukcje efektów distortion z prawie nieograniczoną ilością gainu oraz bardzo szerokimi możliwościami korekcyjnymi.
Booster - ten rodzaj efektu ma za zadanie znacznie podnieść sygnał wchodzący z gitary do wzmacniacza a nieraz również dodać parzystych harmonicznych działając np. jako saturacja. Popularnym i jednym z pierwszych jakie powstało jest urządzenie o nazwie "treble booster" które dodaje do sygnału "treble" czyli wysokich częstotliwości ale również wzmacnia sygnał jako booster.
Boostery często mają również zastosowanie np. w aktywnych przetwornikach gitarowych które już w samej gitarze wzmacniają sygnał płynący z przetworników gitarowych. W praktyce wygląda to tak że pasywne przetworniki gitarowe posiadają sygnał wyjściowy np. 500 mV a aktywne np. EMG z zastosowanym preampem wzmacniającym posiadają sygnał wyjściowy 2000 mV czyli o około 6 dB więcej.
Czym jeszcze można dopalić wzmacniacz:
Equalizer - to również bardzo ciekawa metoda na dopalenie wzmacniacza gitarowego a przy tym mamy możliwość wpłynięcia w dość szerokim zakresie na niektóre pasma i częstotliwości oraz podbić sygnał nieco do góry.
Kompresor - kompresor to efekt a właściwie urządzenie do poprawy głównie dynamiki dźwięku ale nie tylko ponieważ niegdyś stosowany był w studiach nagrań przy mocnych ustawieniach jako coś w rodzaju "saturacji". Kompresor może również służyć jako dopałka do wzmacniacza gitarowego, poprawić dynamikę, wyrównać dźwięk i wydłużyć sustain czyli wybrzmiewanie oraz podbić sygnał.
Więcej informacji o efektach gitarowych znajdziecie w tym wpisie - efekty gitarowe.
Jak dopalić wzmacniacz lampowy:
Wzmacniacz lampowy można dopalić dowolnym efektem typu booster, overdrive, distortion, fuzz lub alternatywnie wspomniany wyżej equalizer. Wzmacniacz lampowy można dopalić na jego czystym kanale ale również na kanale przesterowanym o czym poniżej.
Dopalenie wzmacniacza ma za zadanie podnieść sygnał wychodzący z gitary i przekazać go na preamp wzmacniacza czyli na pierwszy stopień wzmocnienia ale również dodać zniekształceń czyli przesteru lub wpłynąć na charakter samego brzmienia by dźwięk był bardziej potężny, okrągły i grubiej brzmiący.
Dopalenie wzmacniacza gitarowego na każdym jego kanale stosuje się zawsze tuż za gitarą w tzw. "input" a dalej "dopałkę" wpina się w wejście gitarowe wzmacniacza. Nie stosujemy efektów dopalających w pętli wzmacniacza gdyż nie da nam to zadowalających rezultatów.
Dopalenie na kanale czystym:
Na kanale czystym każdego wzmacniacza możemy z powodzeniem stosować każdy rodzaj efektów typu booster, fuzz, overdrive czy distortion a jest to zależne tylko od rodzaju i siły zniekształcenia jakie chcemy uzyskać.
Dopalenie w taki sposób czystego kanału wzmacniacza pozwala podbić w dowolnym momencie jego sygnał np. boosterem lub uzyskać dodatkowy kanał przesterowany jakimś osobnym przesterem typu overdrive lub distortion.
Dopalenie na kanale przesterowanym:
Kanał przesterowany wzmacniacza również można z dużym powodzeniem dopalać ale z ograniczeniem się do efektów lekko przesterowanych a bardziej jedynie podnoszących sygnał takich jak booster czy lekki overdrive.
Na kanale przesterowanym nie stosujemy mocnych efektów typu distortion i choć jest to również możliwe z minimalną ilością przesteru to raczej nie stosuje się takich rozwiązań ze względu na zbyt duże szumy w sygnale.
Jeżeli nasz wzmacniacz posiada tylko lekko przesterowany kanał a potrzebujemy np. większej ilości gainu to właśnie dopalenie tego kanału da nam taką możliwość. Na wszystkich kanałach przesterowanych stosuje się raczej "lekkie" dopałki oraz boostery.
Ważne:
Należy pamiętać że zbyt duże podbicie sygnału przed pierwszym stopniem wzmacniacza może skutkować znacznym szumem, sprzężeniem czy piskami, dlatego każde dopalenie wzmacniacza musi odbywać się w stopniu umiarkowanym i rozsądnym w zakresie korekcji "dopałki" jak i samego wzmacniacza a głównie chodzi tu o pokrętła gain.
Poniżej na zdjęciu jedne z bardziej popularnych i często stosowanych efektów do dopalenia wzmacniaczy lampowych.
![MXR M69 efekt gitarowy Prime Distortion](https://gitarownia.pl/pol_is_MXR-M69-efekt-gitarowy-Prime-Distortion-13947.jpg)
MXR M69 efekt gitarowy Prime Distortion
255.00 PLN
![MXR M75 efekt gitarowy Sper Badass Distortion](https://gitarownia.pl/pol_is_MXR-M75-efekt-gitarowy-Sper-Badass-Distortion-13945.jpg)
MXR M75 efekt gitarowy Sper Badass Distortion
475.00 PLN
![MXR M116 efekt gitarowy Fullbore metal](https://gitarownia.pl/pol_is_MXR-M116-efekt-gitarowy-Fullbore-metal-13946.jpg)
MXR M116 efekt gitarowy Fullbore metal
499.00 PLN
Dopalenie wzmacniacza tranzystorowego:
Wzmacniacze o konstrukcji tranzystorowej również można dopalać podobnie jak wzmacniacze lampowe na kanale czystym jak i przesterowanym i nic nie stoi na przeszkodzie żeby w takim kierunku eksperymentować.
Jednak wzmacniacze tranzystorowe znacznie gorzej znoszą dopalanie dodatkowymi efektami wzmacniającymi sygnał i brzmią po prostu nie zbyt "przyjemnie" dla ucha to dlatego ze tranzystorowa końcówka mocy w przeciwieństwie to lampowej nie zbyt dobrze znosi przesterowanie ale oczywiście jak najbardziej można eksperymentować do czego zachęcam.
Podsumowanie:
Dopalanie wzmacniaczy szczególnie o pełno lampowej konstrukcji znacznie wpływa i rozszerza możliwości brzmieniowe ale powoduje również że dźwięk staje się mocny, pełniejszy i bardziej "okrągły". Wzmacniacze lampowe bardzo dobrze współpracują z tranzystorowymi preampami dlatego warto w tym kierunku poszukiwać swojego własnego brzmienia do czego zachęcam.
Pozdrawiam!
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz