Prawie każda gitara po pewnym czasie eksploatacji czyli gry wymagać będzie szlifu progów, dzieje się tak dlatego że klasyczne progi nie są trwałym elementem i z biegiem czasu niestety zużywają się, powstają w nich wgłębienia w miejscu przyciskania strun co powoduje problemy ze strojeniem, podciąganiem strun i gra przestaje być komfortowa.
W niniejszym wpisie temat poświęcony progom a dokładnie ich szlifie ale na początek trochę niezbędnych informacji.
Czy każdy może wykonać szlif progów:
Szlif progów nie jest skomplikowaną czynnością tak więc większość gitarzystów myślę że powinna sobie poradzić ale jest to czynność która wymaga wprawy, wiedzy oraz posiadania odpowiednich narzędzi w przypadku szlifu wszystkich progów jest to czynność czasochłonna.
Więc jeżeli jesteś laikiem w kwestiach majsterkowania to lepiej oddać gitarę do fachowca lutnika lub kogoś kto posiada doświadczenie w tym zakresie, taka usługa nie jest zbyt droga dlatego czasem warto aby wykonał ją profesjonalnie fachowiec lutnik.
Jeżeli jednak posiadasz zdolności majsterkowania i chcesz taką pracę wykonać we własnym zakresie to ten poradnik jest dla Ciebie ale na wstępie jeszcze trochę niezbędnej wiedzy.
Kiedy wykonujemy szlif progów:
Szlif progów wykonujemy kiedy próg wystaje za bardzo pod względem pozostałych w takim przypadku często wystarczy wykonać szlif jednego progu lub szlif wykonujemy kiedy progi zużyją się na tyle że będą widoczne w nich tzw. "wgnioty" czyli wgłębienia w takim przypadku należy wykonać szlif wszystkich progów na całej długości podstrunnicy.
Szlif progów wykonujemy wtedy kiedy nie możliwym staje się ustawienie niskiej akcji strun lub wtedy kiedy pojawia się uciążliwe brzęczenie w jednym bądź w wielu miejscach na gryfie a podstawowa regulacja gitary nie przynosi zadowalających efektów. Szlif wykonujemy również wtedy gdy dołki czyli wgłębienia w progach będą nam przeszkadzały w grze.
Szlif progów można wykonać na całej długości gryfu i jest to bardzo czasochłonna czynność ale bardzo skuteczna pozwalająca przywrócić korony wszystkich progów do stanu idealnej płaszczyzny a co za tym idzie po takim szlifie można ustawić bardzo niską akcję strun.
Niekiedy jednak szlif wszystkich progów nie jest potrzebny i możemy się ograniczyć tylko do określonego obszaru np. kiedy wystaje jeden bądź dwa progi ponad wszystkie inne, w takim przypadku szlif wszystkich progów nie jest konieczny i wystarczy delikatnie przeszlifować tylko miejsce wystających progów wraz z sąsiadującymi.
Prace wstępne przed szlifem:
Szlif progów zawsze wykonujemy po odpowiednim wyregulowaniu gryfu do poziomu z listwą na podstrunnicy, nawet wtedy kiedy będziemy szlifować tylko dwa lub trzy progi to i tak gryf trzeba wyregulować idealnie do poziomu. Oczywiście przed szlifem należy zdjąć struny a gryf lub całą gitarę należy dobrze i stabilnie ułożyć na stole a pod gryf coś podłożyć może to być profesjonalna podpórka bądź np. poduszka czy czasem kawałek gąbki.
Szlif progów wykonujemy zawsze po uprzednim zaklejeniu podstrunnicy taśmą malarską papierową aby jej nie uszkodzić np. pilnikiem, jeżeli szlifujemy tylko jeden lub dwa progi wystarczy zakleić podstrunnicę tylko w miejscu szlifu oraz po dodatkowym jednym sąsiadującym progu z każdej strony.
Jeżeli szlif wykonujemy na całej długości gryfu czyli na wszystkich progach należy zabezpieczyć całą podstrunnicę taśmą. Podstrunnicę najlepiej zabezpieczyć zwykłą papierową taśmą malarską taka taśma nie zostawia kleju po jej odklejeniu i oszczędzi nam sporo pracy przy czyszczeniu a po wykonaniu czynności podstrunnica będzie w nienaruszonym stanie, podczas prac z progami bardzo łatwo zarysować podstrunnicę dlatego warto ją porządnie zabezpieczyć.
W przypadku gdy będziemy szlifować wszystkie progi z gryfem przykręconym do korpusu warto zabezpieczyć taśmą również przetworniki oraz miejsce łączenia gryfu z korpusem. Gryf można również okleić wzdłuż podstrunnicy po bokach bindingu nie jest to konieczne ale zawsze zabezpieczy gryf przed ewentualnym uszkodzeniem lakieru.
Jakie narzędzia będą potrzebne:
Jeżeli mamy do wyszlifowania tylko jeden lub dwa wystające progi, wystarczającym będzie dobry pilnik do metalu o nie zbyt dużej gradacji (nie chcemy zeszlifować przecież całego progu) dalej drobny papier ścierny o gradacji rzędu 500 do 1000 pastę polerską, szmatkę bawełnianą oraz czarny marker.
Warto posiadać narzędzie o nazwie fret rocker, takie narzędzie można kupić w sklepach muzycznych oraz lutniczych ale można również wykonać samemu z kawałka plastiku bądź tworzywa sztucznego szlifując krawędzie na papierze ściernym aby były idealnie równe. Wykonałem kiedyś taki fret rocker z kawałka bakelitu.
Taki przymiar służy do dokładnego pomiaru który próg wystaje zbyt wysoko ponad innymi. O tym jak sprawdzić czy progi są równe oraz jak posługiwać się fret rockere'm pisałem w tym wpisie - jak sprawdzić czy progi są równe.
Pilniki:
Do zaokrąglania progów czyli ich koronowania służy specjalny pilnik z wyżłobionym rowkiem ściernym dopasowanym do odpowiedniego rozmiaru progu, taki pilnik można kupić w sklepie lutniczym oraz czasem w niektórych sklepach muzycznych.
Takie zaokrąglanie progów fachowo zwane koronowaniem można również przeprowadzić zwykłym pilnikiem do metalu płaskim bądź trójkątnym ale będzie to wymagało od nas wprawy oraz precyzji. Jest to metoda czasochłonna ale jak najbardziej skuteczna.
Próg przed szlifem należy pomalować markerem aby widzieć ile zeszlifowaliśmy, próg warto podczas szlifowania pomalować nawet kilka razy żeby dokładnie wiedzieć ile zeszlifowaliśmy materiału oraz w których dokładnie miejscach.
Szlif kilku tylko progów można wykonać samym pilnikiem, co chwilę sprawdzając stan progu oraz jego równość pod względem sąsiadujących. Po przeprowadzonym szlifie próg trzeba idealnie zaokrąglić po bokach wzdłużnie zachowując minimalną "linię" na środku korony progu.
Po wyszlifowaniu oraz zaokrągleniu próg należy przetrzeć drobnym papierem ściernym np o gradacji 800 i wypolerować na paście polerskiej. Do wstępnego przetarcia progu można użyć wełny stalowej ale osobiście preferuje bardziej drobny papier ścierny.
Szlif wszystkich progów:
Do szlifu wszystkich progów warto posiadać klocek radiusowy o odpowiednim promieniu jaki posiada nasza podstrunnica na klocek radiusowy naklejamy papier ścierny i delikatnie szlifujemy przeciągając klocek radiusowy wzdłuż gryfu oraz sprawdzając stan progów.
Szlif wszystkich progów można również wykonać np. listwą o idealnie płaskiej powierzchni a nawet pilnikiem płaskim delikatnie przeciągając go wzdłużnie po progach na całej długości i sprawdzając stan progów.
Szlif wszystkich progów wykonujemy na stabilnie ułożonym i idealnie prosto wyregulowanym gryfie to bardzo ważne, sam gryf można odkręcić od korpusu ale nie jest to aż tak konieczne. Ważnym jest aby stabilnie ułożyć na płasko gitarę a pod gryf coś podłożyć. Po ułożeniu gitary warto sprawdzić jeszcze raz gryf do listwy czy jest idealnie prosty.
Przed przystąpieniem do szlifowania każdy próg malujemy czarnym markerem aby wiedzieć ile zeszlifowaliśmy, szlifujemy tylko niezbędne minimum materiału. Szlifujemy wzdłużnie i bardzo delikatnie przeciągając pilnik bądź klocek radiusowy wzdłuż gryfu i co chwilę sprawdzając stan progów.
Szlif wszystkich progów można wykonać płaskim pilnikiem, lub idealnie równą listwą o szerokości około 3 - 4 cm z przyklejonym na taśmie dwustronnej papierem ściernym o odpowiedniej nie za grubej gradacji aby nie zebrać za dużo materiału tylko tyle ile potrzeba - listwę przesuwamy delikatnie wzdłuż podstrunnicy, nie naciskając za mocno oraz co przeciągnięcie sprawdzając stan progów.
Taką belkę bądź płaskownik o idealnie płaskiej i równej powierzchni można kupić bądź zastosować jakiś klocek czy listwę. Dobrze jest kiedy taki klocek jest aluminiowy, stalowy bądź z tworzywa sztucznego.
Sam szlif bez względu na wybraną metodę wykonujemy wzdłuż podstrunnicy oraz bardzo dokładnie i delikatnie nie spiesząc się i obserwując ile zeszlifowaliśmy, starajmy się zeszlifować jak najmniej materiału, tylko tyle ile potrzeba. Podczas szlifowania sprawdzajmy linijką oraz fret rockerem stan progów.
Po wykonanym szlifie każdy z progów należy odpowiednio zaokrąglić (koronowanie) jeżeli dysponujemy specjalnym pilnikiem do koronowania to każdy powinien sobie z tym poradzić. W przypadku koronowania zwykłym pilnikiem należy to robić bardzo dokładnie i delikatnie.
Koronowanie pilnikiem wykonujemy wzdłuż progu po jego bokach, pamiętajmy aby próg był idealnie zaokrąglony z minimalną "kreską" po jego środku ta minimalna kreska musi być a próg od góry nie może być płaski.
Po zaokrągleniu progi należy przetrzeć drobnym papierem ściernym oraz wypolerować pastą polerską lub służą do tego celu specjalne gumki ścierne przeznaczone do progów.
O polerowaniu progów oraz sposobach pisałem w tym wpisie - polerowanie progów.
Po tak przeprowadzonym "zabiegu" nasz instrument będzie gotowy do gry, oczywiście po założeniu strun i pełnej dalszej regulacji. Szlif progów można wykonywać kilkukrotnie na tyle na ile pozwala na to stan progów oraz stopień ich zużycia.
Po prawidłowo przeprowadzonym szlifie progów oraz ich koronowaniu, mamy możliwość praktycznie w każdym przypadku ustawienia niskiej satysfakcjonującej akcji strun a co za tym idzie wygody i komfortu gry oraz poprawnego strojenia instrumentu w każdej pozycji na gryfie, oczywiście po późniejszym wyregulowaniu menzury - jak ustawić menzurę.
Podsumowanie:
Szlif progów to czynność wymagająca wiedzy oraz wprawy ale przy odrobinie chęci może to wykonać praktycznie każda osoba. Prawidłowo wykonany szlif progów pozwala na komfort gry dobre strojenie instrumentu oraz ustawienie niskiej akcji strun.
Pozdrawiam!
Bardzo profesjonalny poradnik ale przy bardziej wartościowym sprzęcie radziłbym raczej powierzyć gitarę lutnikowi.
OdpowiedzUsuń