Menzura w gitarze

Prawidłowe wyregulowanie czy ustawienie menzury jest niezwykle ważną czynnością w każdej gitarze, ponieważ to od prawidłowo wyregulowanej menzury zależne jest poprawne strojenie gitary we wszystkich pozycjach na gryfie.

W tym wpisie zajmiemy się regulacją menzury w gitarze, kiedy ją należy przeprowadzić oraz jak to zrobić. Na początek jednak trochę niezbędnej teorii:

Co to jest menzura:

Menzura to długość czynna struny, czyli prosto mówiąc odległość struny pomiędzy mostkiem a siodełkiem w gitarze. Poprawne ustawienie menzury jest niezwykle ważną i niezbędną czynnością aby gitara prawidłowo stroiła na całej długości gryfu we wszystkich jej pozycjach.

Gdy menzura nie będzie prawidłowo wyregulowana, gitara nie będzie dobrze stroić, znaczy to że po nastrojeniu strój będzie zachowany jedynie w pierwszych bądź ostatnich pozycjach na gryfie, lub gitara nie będzie stroić w ogóle.

Brak prawidłowo wyregulowanej menzury, prowadzi również do pewnych "fałszów" dźwiękowych, gdyż dźwięki nie będą prawidłowo i czysto wybrzmiewały, będzie to bardzo dokuczliwe szczególnie podczas gry akordami, gdyż akord nie będzie brzmiał prawidłowo.

Poniżej na zdjęciu, przedstawiona jest długość menzury na przykładzie gitary Gibson Les Paul. Od siodełka do 12 progu znajduje się pierwsza połowa menzury a od 12 progu do mostka druga połowa menzury co razem daje w tym przykładzie 642.6 mm długości całej menzury.

Poniżej tabelka przedstawia długości menzur dla gitar poszczególnych producentów:

Kiedy należy regulować menzurę:

Regulację menzury warto przeprowadzić po każdej wymianie strun ale i równie dobrze jest sprawdzać poprawność menzury w trakcie eksploatacji instrumentu ze względu na to że struny z biegiem czasu użytkowania rozciągają się a tym zmieniają swoje parametry co wpływa również na odpowiednią długość menzury.

Cały proces regulacji nie należy do zbyt skomplikowanych czynności, jeżeli chodzi o mostki tzw. stałe czyli przykręcone do korpusu gitary oraz mostki jednostronne tremolo.

Niestety czynność ta potrafi wprowadzić w kłopot w mostkach ruchomych dwóstronnie (pływających) typu Floyd Rose. Na pocieszenie dodam że dla chcącego nic trudnego i warto się tego nauczyć oraz poświęcić czas, by nie musieć oddawać za każdym razem gitary do fachowca lutnika lub osoby która ma już doświadczenie.

Jak wyregulować menzurę w gitarze:

Przed przystąpieniem do pracy należy zaopatrzyć się w dobry stroik gitarowy, jest on niezbędnym elementem poprawnego ustawiania menzury - może to być tuner w kostce bądź na klips a nawet stroik w telefonie czy w komputerze. 

Nie polecam robić tego na słuch i choć na słuch też jest to możliwe to jednak ze stroikiem zrobimy to o wiele, wiele i wiele dokładniej a o to właśnie chodzi czyli o dokładność. Pamiętajmy że im dokładniej wyregulujemy menzurę, tym lepszy będzie efekt a za tym idzie intonacja oraz poprawne strojenie gitary we wszystkich pozycjach na gryfie.

Ważne:

Ustawianie menzury należy wykonywać po innych regulacjach instrumentu takich jak na przykład, krzywizna gryfu oraz akcja strun (ustawienie ich wysokości). Ustawianie menzury wykonujemy zawsze na końcowym etapie regulacji gitary, można powiedzieć że na ostatnim etapie, potem już tylko gramy i cieszymy się z poprawie strojącego instrumentu.

Jak ustawić menzurę w gitarze:

Pierwszym krokiem jest nastrojenie gitary do stroika standardowo jest to A 440 Hz, następnie przyciskamy nastrojoną strunę (każdą z osobna) dokładnie na 12 progu, dźwięk powinien być dokładnie wyższy o oktawę niż dźwięk pustej struny, czyli stroik powinien pokazywać dokładnie taki sam dźwięk jak pustej struny z tym że o oktawę wyżej.

Na każdej ze strun na 12 progu znajdują się takie same dźwięki jak strun pustych z tym że brzmią wyżej o wspomnianą oktawę i tego się należy trzymać.

Jeżeli dźwięk jest zbyt wysoki menzurę wydłużamy odkręcając śrubkę w moście (dla każdej ze strun z osobna) jeżeli dźwięk jest zbyt niski należy menzurę skrócić przykręcając tą śrubkę.

Czynność tą powtarzamy kolejno na wszystkich strunach. W trakcie ustawiania menzury struny będą się rozstrajać i trzeba będzie za każdym razem stroić od nowa, bardzo ważnym jest aby strój był dokładny do stroika.

Czynność sprawdzania menzury, wykonujemy trzymając gitarę w naturalnej pozycji do grania np. na kolanach tak jak gramy, nie sprawdzamy poprawności menzury na "leżąco" tzn. kładąc gitarę na stole na płasko - jest to nie prawidłowe i może wprowadzać w błąd.

Na zdjęciach zostały zaznaczone śruby na mostku, których używamy do regulacji menzury oraz kierunek przesuwu wózka, którym regulujemy długość menzury.

  

Sytuacja regulacji menzury wygląda dokładnie tak samo dla gitar basowych.

Po tak przeprowadzonej prawidłowo regulacji gitara powinna idealnie stroić we wszystkich jej pozycjach na gryfie. Czasem po pewnym czasie gry, menzura może ulec zmianie, dla jednej struny bądź kilku strun, należy sprawdzać to co jakiś czas  podczas strojenia a w razie ewentualnych zmian, poprawić.

Ciekawostka:

Ustawiając menzurę i sprawdzając ją pod względem dźwięku pustej struny lub flażoletu oraz przyciskając na 12 progu, warto również sprawdzić ją w ten sam sposób ale na progu 19 pod względem samych dźwięków, gdyż podczas ustawiania menzury ważne jest znalezienie że tak powiem pewnego kompromisu pomiędzy 12 a 19 progiem. 

Znalezienie tego kompromisu pomiędzy 12 a 19 progiem i poprawne wyregulowanie menzury pozwala niemal z pewnością stwierdzić że gitara będzie w każdym miejscu na gryfie idealnie stroić.

Ustawienie menzury w mostku typu Floyd Rose:

Chcąc wykonać to poprawnie w tym rodzaju mostka, doczytaj ten artykuł do samego końca!

Mostek typu Floyd Rose jest o tyle bardziej skomplikowany w tej czynności że za każdym razem chcąc przesunąć wózek trzeba go odkręcić kluczem imbusowym ale przed tym zanim poluzujemy wózek, musimy poluzować maksymalnie strunę (do przysłowiowego flaka)

Po poluzowaniu struny luzujemy wózek i przesuwany lekko w jedną bądź drugą stronę - robimy to na oko, bazując na tym co pokazał wcześniej stroik, oraz wózek przykręcamy, ponownie naciągamy strunę, stroimy do stroika i sprawdzamy jaka jest menzura, za każdym razem czynność tą powtarzamy dla każdej ze strun osobno aż do skutku.

Ważne jest to aby nie luzować wszystkich strun tylko pojedynczo każdą z osobna. Strój jak i menzurę sprawdzamy trzymając gitarę w naturalnej pozycji do grania, nie trzymamy na stole na płasko.

Jak ułatwić ustawianie menzury w mostkach Floyd Rose:

Do regulacji menzury w mostkach typu Floyd Rose z pomocą przychodzi taki przyrząd jak na zdjęciach poniżej z angielskiego nazywa się Floyd Rose ProRockGear. Ten przyrząd wkładamy z tyłu każdego wózka mostka i luzujemy śrubę wózka a przyrządem regulujemy odpowiednią długość menzury, po regulacji przykręcamy wózek mostka i gotowe. 

Jest to bardzo pomocne i przydatne narzędzie, znacznie ułatwiające regulację menzury w mostkach ruchomych typu Floyd Rose, gdyż nie trzeba za każdym razem całkowicie luzować struny by odpowiednio ustawić wózek.

Taki przyrząd można kupić w większości sklepów muzycznych ale nie wszystkie sklepy posiadają takie narzędzie w swoim asortymencie. W sklepie gitarownia.pl można takie narzędzie kupić w bardzo atrakcyjnej cenie a wystarczy kliknąć w poniższy obrazek który od razu przekieruje do oferty tego sklepu.

Prockgear RGKEYIT narzędzie do menzury Floyd Rose

91.00 PLN

Ten typ mostka trzeba również wyregulować i zablokować na czas regulacji i ustawiania menzury w pozycji poziomej tj. równoległej do korpusu. Najlepiej zrobić to wkładając z tyłu na przykład kawałek drewna lub mały klin pomiędzy most a korpus gitary i luzując trochę sprężyny.

Most na czas ustawienia menzury musi być unieruchomiony i wyregulowany równolegle do korpusu gitary a po przeprowadzonej regulacji menzury po prostu wyciągamy klin.

Powyższe zdjęcie z prawej strony obrazuje również w jaki prosty sposób można na stałe zablokować most typu Floyd Rose, wkładając dwa kawałki drewna od spodu pomiędzy most a korpus gitary. Tym sposobem most zostanie unieruchomiony. O możliwościach zablokowania mostka Floyd Rose pisałem w tym wpisie - Jak zablokować mostek Floyd Rose.

Menzura w gitarze akustycznej i klasycznej:

W gitarach akustycznych, elektroakustycznych i klasycznych nie ustawia się menzury jest ona ustawiona fabrycznie i nie wymaga to przeważnie żadnych regulacji.

W tego typu gitarach można co prawda menzurę bardzo delikatnie poprawić na przykład wymieniając podstrunnik który znajduje się przy mostku takiej gitary i który jest elementem wymiennym ale nie zawsze da się tym wpłynąć na długość menzury.

Warto jednak pamiętać że przy tego typu gitarze zawsze można spróbować to zastosować. Podstrunników jest całe mnóstwo a różnią się one kształtem oraz wielkością i wysokością. Można nawet kupić sam kawałek i wyszlifować z niego podstrunnik, wedle własnych upodobań oraz potrzeb a tym dopasować dokładnie poprawić długość menzury dla każdej ze strun.

Drugie rozwiązanie które może w jakiś sposób wpłynąć na długość menzury w gitarach akustycznych i klasycznych to rodzaj oraz grubość strun, warto to sprawdzić. Zakładając nieco grubsze struny menzura minimalnie skróci się a przy cieńszych nieco wydłuży.

Warto też wspomnieć i pamiętać że przy bardzo zużytych strunach zakres regulacji może być zbyt mały, czasem przy bardzo zużytych strunach może się zdarzyć że braknie nam miejsca na przesunięcie wózka, wtedy należy wymienić struny na nowe. 

Czasem z menzurą trzeba się trochę pomęczyć aby prawidłowo ją ustawić ale pamiętajmy im dokładniejsze jej wyregulowanie tym gitara będzie dokładniej stroić we wszystkich pozycjach na gryfie a co za tym idzie, gra staje się jeszcze przyjemniejsza i satysfakcjonująca.

Pozdrawiam!