Dopalanie wzmacniaczy gitarowych a głównie konstrukcji lampowych sięga czasów lat pięćdziesiątych kiedy to powstawały pierwsze wzmacniacze lampowe. Do dziś "dopalanie" wzmacniaczy jest bardzo popularną, znaną i często stosowaną metodą na poszerzenie możliwości brzmieniowych wzmacniaczy gitarowych.
W niniejszym wpisie dowiemy się jak dopalić lampowy wzmacniacz gitarowy, jakie są możliwości dopalenia wzmacniacza, jak możemy je skutecznie zastosować w praktyce oraz jaki wpływ ma to na brzmienie gitary i wzmacniacza gitarowego.
Na wstępie trochę historii:
Pierwsze wzmacniacze dla gitary elektrycznej były prostymi konstrukcjami lampowymi często posiadały tylko jedno pokrętło głośności a za samo brzmienie odpowiadał tylko jeden czysty kanał wzmacniacza który miał za zadanie po prostu nagłośnić czystą barwę gitary.
Z biegiem czasu zauważono że im głośniej odkręci się pokrętło głośności wzmacniacza lampowego tym sygnał robi się bardziej okrągły i lekko wchodzący w przester co dawało się w interesujący sposób wykorzystać w gitarowych aranżacjach. Jednak gra na bardzo dużych głośnościach skutkowała szybkim zużyciem lamp elektronowych i głośników.
Wtedy właśnie zaczęto poszukiwać jakiegoś stosownego rozwiązania i zauważono że im większy sygnał płynący z przetworników gitarowych tym wzmacniacz lampowy daje więcej zniekształceń. Wtedy zrodził się pomysł na skonstruowanie pierwszego boostera dla gitary elektrycznej.
Podłączenie boostera tuż za gitarą i wpięcie w preamp wzmacniacza skutkowało dodaniem zniekształceń do sygnału czyli możliwością przesterowania dźwięku. Dalszą koleją rzeczy była już tylko możliwość zwiększenia ilości przesterowania lub wpłynięcia na niektóre pasma barwy i tak powstały pierwsze efekty typu fuzz a potem overdrive i distortion.
Jak to wygląda dziś:
Mimo bardzo dużego postępu technologicznego oraz bardzo dużej różnorodności i ilości wzmacniaczy które aktualnie można nabyć na rynku muzycznym i które posiadają ogromną paletę brzmień, dopalanie wzmacniacza szczególnie lampowego nie odeszło do lamusa i do dziś jest chętnie i często stosowane przez tysiące gitarzystów na całym świecie.
Dlaczego tak się dzieje:
Wpięcie tranzystorowego preampu jakim jest booster, fuzz, overdrive czy distortion do wzmacniacza lampowego powoduje że dźwięk staje się pełniejszy, bardziej okrągły i po prostu przyjemny dla ucha a solówki brzmią bardziej wyraziście i klarownie. Dodatkowo mamy możliwość poszerzenia możliwości brzmieniowych wzmacniacza.
Mnogość efektów typu booster, fuzz, overdrive czy distortion jest również aktualnie tak duża na rynku gitarowym że trudno je wszystkie zliczyć a producenci wciąż zaskakują nowymi konstrukcjami co daje pole do eksperymentowania i szukania brzmień które nas interesują.
Jakimi efektami można dopalać wzmacniacz lampowy:
Fuzz - to jeden z pierwszych efektów zniekształcających dźwięk jaki powstał to od niego zaczęła się przygoda z dopalaniem wzmacniaczy. Fuzz posiada bardzo charakterystyczne "bzyczące" brzmienie, nie każdemu gitarzyście do końca odpowiadające.
Overdrive - to efekt powstały tuż po fuzz i niegdyś miał go nawet zastąpić, jego brzmienie jest bardziej okrągłe i soczyste z średnio wygórowaną ilością gainu. Świetnie nadaje się jako dopłka na kanał czysty ale również można go stosować na kanale przesterowanym.
Distortion - to efekt skonstruowany na wzór overdrive jednak z znacznie większą ilością gainu oraz często większymi możliwościami korekcyjnymi. Niektórzy twierdzą że efekt ten jest połączeniem fuzz oraz overdrive i z pewnością jest w tym trochę prawdy. Efekt ten stosujemy raczej tylko na kanale czystym.
Jedynymi z pierwszych efektów distortion jakie powstały był Pro Co RAT czy DS-1 później w latach 80 tych np. znany i ceniony Marshall gov'nor. To właśnie te efekty do dziś są chętnie stosowane jako dopałki wzmacniaczy lampowych. Dziś postęp technologiczny pozwala na konstrukcje efektów distortion z prawie nieograniczoną ilością gainu oraz bardzo szerokimi możliwościami korekcyjnymi.
Booster - ten rodzaj efektu ma za zadanie znacznie podnieść sygnał wchodzący z gitary do wzmacniacza a nieraz również dodać parzystych harmonicznych działając np. jako saturacja. Popularnym i jednym z pierwszych jakie powstało jest urządzenie o nazwie "treble booster" które dodaje do sygnału "treble" czyli wysokich częstotliwości ale również wzmacnia sygnał jako booster.
Boostery często mają również zastosowanie np. w aktywnych przetwornikach gitarowych które już w samej gitarze wzmacniają sygnał płynący z przetworników gitarowych. W praktyce wygląda to tak że pasywne przetworniki gitarowe posiadają sygnał wyjściowy np. 500 mV a aktywne np. EMG z zastosowanym preampem wzmacniającym posiadają sygnał wyjściowy 2000 mV czyli o około 6 dB więcej.
Czym jeszcze można dopalić wzmacniacz:
Equalizer - to również bardzo ciekawa metoda na dopalenie wzmacniacza gitarowego a przy tym mamy możliwość wpłynięcia w dość szerokim zakresie na niektóre pasma i częstotliwości oraz podbić sygnał nieco do góry.
Kompresor - kompresor to efekt a właściwie urządzenie do poprawy głównie dynamiki dźwięku ale nie tylko ponieważ niegdyś stosowany był w studiach nagrań przy mocnych ustawieniach jako coś w rodzaju "saturacji". Kompresor może również służyć jako dopałka do wzmacniacza gitarowego, poprawić dynamikę, wyrównać dźwięk i wydłużyć sustain czyli wybrzmiewanie oraz podbić sygnał.
Więcej informacji o efektach gitarowych znajdziecie w tym wpisie - efekty gitarowe.
Jak dopalić wzmacniacz lampowy:
Wzmacniacz lampowy można dopalić dowolnym efektem typu booster, overdrive, distortion, fuzz lub alternatywnie wspomniany wyżej equalizer. Wzmacniacz lampowy można dopalić na jego czystym kanale ale również na kanale przesterowanym o czym poniżej.
Dopalenie wzmacniacza ma za zadanie podnieść sygnał wychodzący z gitary i przekazać go na preamp wzmacniacza czyli na pierwszy stopień wzmocnienia ale również dodać zniekształceń czyli przesteru lub wpłynąć na charakter samego brzmienia by dźwięk był bardziej potężny, okrągły i grubiej brzmiący.
Dopalenie wzmacniacza gitarowego na każdym jego kanale stosuje się zawsze tuż za gitarą w tzw. "input" a dalej "dopałkę" wpina się w wejście gitarowe wzmacniacza. Nie stosujemy efektów dopalających w pętli wzmacniacza gdyż nie da nam to zadowalających rezultatów.
Dopalenie na kanale czystym:
Na kanale czystym każdego wzmacniacza możemy z powodzeniem stosować każdy rodzaj efektów typu booster, fuzz, overdrive czy distortion a jest to zależne tylko od rodzaju i siły zniekształcenia jakie chcemy uzyskać.
Dopalenie w taki sposób czystego kanału wzmacniacza pozwala podbić w dowolnym momencie jego sygnał np. boosterem lub uzyskać dodatkowy kanał przesterowany jakimś osobnym przesterem typu overdrive lub distortion.
Dopalenie na kanale przesterowanym:
Kanał przesterowany wzmacniacza również można z dużym powodzeniem dopalać ale z ograniczeniem się do efektów lekko przesterowanych a bardziej jedynie podnoszących sygnał takich jak booster czy lekki overdrive.
Na kanale przesterowanym nie stosujemy mocnych efektów typu distortion i choć jest to również możliwe z minimalną ilością przesteru to raczej nie stosuje się takich rozwiązań ze względu na zbyt duże szumy w sygnale.
Jeżeli nasz wzmacniacz posiada tylko lekko przesterowany kanał a potrzebujemy np. większej ilości gainu to właśnie dopalenie tego kanału da nam taką możliwość. Na wszystkich kanałach przesterowanych stosuje się raczej "lekkie" dopałki oraz boostery.
Ważne:
Należy pamiętać że zbyt duże podbicie sygnału przed pierwszym stopniem wzmacniacza może skutkować znacznym szumem, sprzężeniem czy piskami, dlatego każde dopalenie wzmacniacza musi odbywać się w stopniu umiarkowanym i rozsądnym w zakresie korekcji "dopałki" jak i samego wzmacniacza a głównie chodzi tu o pokrętła gain.
Poniżej na zdjęciu jedne z bardziej popularnych i często stosowanych efektów do dopalenia wzmacniaczy lampowych.
MXR M69 efekt gitarowy Prime Distortion
255.00 PLN
MXR M75 efekt gitarowy Sper Badass Distortion
475.00 PLN
MXR M116 efekt gitarowy Fullbore metal
499.00 PLN
Dopalenie wzmacniacza tranzystorowego:
Wzmacniacze o konstrukcji tranzystorowej również można dopalać podobnie jak wzmacniacze lampowe na kanale czystym jak i przesterowanym i nic nie stoi na przeszkodzie żeby w takim kierunku eksperymentować.
Jednak wzmacniacze tranzystorowe znacznie gorzej znoszą dopalanie dodatkowymi efektami wzmacniającymi sygnał i brzmią po prostu nie zbyt "przyjemnie" dla ucha to dlatego ze tranzystorowa końcówka mocy w przeciwieństwie to lampowej nie zbyt dobrze znosi przesterowanie ale oczywiście jak najbardziej można eksperymentować do czego zachęcam.
Podsumowanie:
Dopalanie wzmacniaczy szczególnie o pełno lampowej konstrukcji znacznie wpływa i rozszerza możliwości brzmieniowe ale powoduje również że dźwięk staje się mocny, pełniejszy i bardziej "okrągły". Wzmacniacze lampowe bardzo dobrze współpracują z tranzystorowymi preampami dlatego warto w tym kierunku poszukiwać swojego własnego brzmienia do czego zachęcam.
Pozdrawiam!
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz