Jak wyregulować gryf w gitarze

Wyregulowanie poprawnej krzywizny gryfu gitary jest niezwykle ważną czynnością, prowadzącą do możliwości ustawienia niskiej akcji strun a co za tym idzie komfortu i wygody gry jak również odpowiedniego ustawienia menzury co przekłada się na poprawne strojenie gitary we wszystkich jej pozycjach na gryfie.

Wyregulowanie prawidłowej krzywizny gryfu wpływa również na utrzymanie stabilności stroju, menzurę oraz na samo brzmienie instrumentu.

O przyczynach niestabilnego trzymania stroju pisałem w tym artykule - gdy gitara nie stroi.

Jak wyregulować gryf w gitarze:

Regulacja krzywizny gryfu w gitarze nie jest bardzo skomplikowaną czynnością i uważam że po zaczerpnięciu odpowiedniej wiedzy każdy gitarzysta powinien sobie z tym bez problemu poradzić a nawet umieć to zrobić, gdyż po każdej wymianie strun na nowe czynność tą powinniśmy zawsze powtórzyć. 

Dzieje się tak dlatego że po wymianie strun na nowy komplet bądź zmianie ich rozmiaru z np. 0.9 na nieco grubsze 0.10 zmienia się ich siła naciągu a co za tym idzie zmienia się również naprężenie gryfu. To samo dotyczy również w odwrotnym kierunku czyli ze zmiany grubszych na cieńsze.

Kiedy jeszcze należy przeprowadzić regulację gryfu:

Gryf regulujemy również kiedy nie możliwe staje się ustawienie niskiej satysfakcjonującej nas akcji strun czyli wysokości strun nad progami lub wtedy kiedy struny zaczynają brzęczeć lub obijać się o progi. Regulację warto również przeprowadzić gdy mamy problemy z ustawieniem prawidłowej menzury. 

O tym jak wyregulować menzurę pisałem w tym wpisie - jak ustawić menzurę w gitarze.

Warto również wykonać tą czynność zaraz po kupnie nowego instrumentu, gdyż często się zdarza że nowa gitara nie jest porządnie wyregulowana i przeważnie zawsze wymaga tych kilku podstawowych regulacji w tym regulacji pręta napinającego gryf, ustawienia menzury oraz akcji strun.

Jeżeli jesteśmy jednak początkującymi gitarzystami i nie znamy się na tym, warto udać się do lutnika bądź kogoś kto ma już doświadczenie. Gryf bardzo łatwo uszkodzić dlatego nie polecam tego robić nie mając żadnej choć by podstawowej wiedzy w tym zakresie.

Sama regulacja gryfu nie należy do jakichś bardzo skomplikowanych czynności ale trzeba to robić z głową i trzymać się pewnych podstawowych zasad a wtedy przy odrobinie chęci i pracy, może to wykonać praktycznie każda osoba.

Śruba regulacyjna gryfu:

Śruba regulacyjna pręta napinającego gryf znajduje się przeważnie na szyjce gryfu i czasem jest zamaskowana kawałkiem plastiku ale może się zdarzyć że będzie przy stopie (tzw. kopycie) tam gdzie gryf łączy się z korpusem, dotyczy to gitar głównie elektrycznych.

Natomiast w gitarach akustycznych oraz elektroakustycznych śruba znajduje się we wnęce pudła rezonansowego pod górną płytą rezonansową w miejscu łączenia gryfu z pudłem. Natomiast gitary klasyczne nie posiadają pręta regulacyjnego nie jest on potrzebny ze względu na mniejsze napięcie strun nylonowych.

Więcej informacji o gitarze klasycznej znajdziecie w tym wpisie - budowa gitary klasycznej.

Poniższe zdjęcia przedstawiają miejsce w którym znajduje się śruba regulacyjna gryfu w gitarze.

Niezbędne narzędzia do regulacji gryfu:

Do regulacji gryfu będziemy potrzebować klucza jest to przeważnie klucz imbusowy i zawsze dostajemy go w komplecie z zakupem nowego instrumentu a przynajmniej powinniśmy dostać. Może się również zdarzyć że będzie to klucz nasadowy lub krzyżakowy.

Jeżeli nie posiadamy odpowiedniego klucza to można taki klucz kupić w prawie każdym sklepie muzycznym. W ofercie sklepu gitarownia.pl znajdziemy prawie wszystkie rodzaje kluczy w dobrej cenie, dlatego polecam skorzystać z oferty tego sklepu. Warto również zaopatrzyć się w zestaw niezbędnych narzędzi do regulacji gitary który również znajdziemy w ofercie tego sklepu.

FENDER Multi-Tool Narzędzie wielofunkcyjne

85.00 PLN

0018531049 | klucz do regulacji siodełek mostka .050 hex | imbus

8.90 PLN

0048693000 | klucz do regulacji pręta gryfu gitar basowych

71.00 PLN

D'Addario przybornik gitarzysty Multi-Tool 10 w 1

62.00 PLN

Po za kluczem do gryfu, potrzebny też będzie śrubokręt i klucz do ustawiania wysokości mostka w gitarze bądź poszczególnych wózków (często można to zrobić śrubokrętem lub malutkim imbusem). Ustawianie odpowiedniej krzywizny gryfu i wysokości akcji strun idą ściśle ze sobą w parze. Są to dwie czynności które będziemy na wzajem korygować aby uzyskać odpowiednią satysfakcjonującą nas akcje strun.

Do wykonania tej czynności niezbędny jest również tuner/stroik.

Jak poradzić sobie z wyrobioną nakrętką w śrubie regulacyjnej.

Warto zaznaczyć że sama regulacja wysokości strun nad progami, przy źle ustawionej krzywiźnie gryfu nie da zadowalających efektów ponieważ, jeżeli gryf będzie zbyt wklęsły to podwyższenie strun poprawi sytuację jedynie na pierwszych progach a jeżeli jest zbyt wypukły poprawi się sytuacja jedynie za dwunastym progiem.

Ocena krzywizny gryfu polega na przyciśnięciu każdej ze strun  na pierwszym i ostatnim progu, jeżeli gryf jest zbyt wypukły struna wyraźnie oprze się o progi między 5 a 7 progiem, a gdy gryf jest zbyt wklęsły to pomiędzy 5 - 7 progiem a struną pojawi się wyraźna szczelina. 

Do sprawdzania krzywizny gryfu można też zrobić sobie listwę z jakiegoś prostego kawałka stali bądź aluminium ja kiedyś użyłem do tego celu aluminiową listę progową o długości gryfu w gitarze - listwa do mierzenia gryfu ale może to być również np. dłuższa linijka, ważne żeby listwa była o idealnie prostej krawędzi. Taki liniał profesjonalny można również kupić w każdym sklepie z narzędziami lutniczymi.

Jak prawidłowo wyregulować gryf:

Prawidłowo gryf powinien być delikatnie wklęsły czyli podczas sprawdzania powinna się nam pojawić pomiędzy 5 - 7 progiem a struną minimalna szczelina są to wartości rzędu 0.2 mm do 0.6 mm i są to wartości bardzo małe oraz trudne do oceny tak na "rzut oka" ale w taki prosty sposób można również to ocenić i wyregulować.

Niektórzy gitarzyści oraz serwisanci gitar, mówią że szczelina pomiędzy 5 a 7 progiem pod struną B powinna być taka jak sama grubość struny B. Jestem skłonny się z tym zgodzić ale jest to również zależne od idealnie płaskich, wypoziomowanych progów. O progach pisałem w tym artykule - progi w gitarze.

Należy również zaznaczyć że gryf może być idealnie prosty lub bardziej wklęsły i jest to zależne od idealnie równych koron progów oraz preferencji konkretnego gitarzysty. Jedni gitarzyści wolą gryf trochę bardziej wklęsły a inni znów mocniej napięty i bardziej prosty ma to wpływa na brzmienie oraz również na akcję strun. Osobiście wolę gryf bardziej prosty ale w niektórych gitarach nie da się tego tak precyzyjnie wyregulować.

Istnieją specjalne narzędzia lutnicze do pomiaru szczelin pomiędzy struną a progiem, lecz są dość drogie a przy odrobinie wprawy i dobrego oka, nie są aż tak bardzo potrzebne. Warto regulację przeprowadzać w pozycji tak jak trzymamy gitarę na siedząco oraz co ważne przed rozpoczęciem regulacji pręta gitarę należy porządnie nastroić do stroika. 

Ważne:

Po każdym przekręceniu śruby regulacyjnej gitarę stroimy od nowa do stroika i jak najdokładniej ma to duże znaczenie gdyż gryf powinien być wyregulowany pod względem odpowiedniego naciągu strun a tym bardziej wtedy kiedy chcemy ustawić jak najniższą akcję strun.

Regulacja pręta - wpływ na krzywiznę gryfu:

Przy napinaniu gryfu śrubę kręcimy w prawą stronę czyli w dół, wtedy gryf staje się bardziej wypukły w środku a przy luzowaniu kręcimy w lewą stronę, czyli do góry i wtedy gryf robi się bardziej wklęsły w środku - jest to bardzo ważne by nauczyć się w którą stronę kręcić kluczem i jaki da to efekt. 

Zdjęcie poniżej przedstawia tą czynność:

- kiedy kręcimy do "góry" luzujemy pręt i gryf robi się wklęsły w środku.

- Kiedy kręcimy w "dół" napinamy pręt i gryf robi się wypukły w środku.

Niniejszy przykład dotyczy gitar akustycznych w których śruba regulacyjna pręta znajduje się w pudle rezonansowym jak na zdjęciu poniżej lub gitar elektrycznych gdzie śruba regulacyjna znajduje się w miejscu łączenia gryfu z korpusem, przy tak zwanym "kopycie".

Ważne:

W przypadku śruby regulacyjnej znajdującej się na główce gitary kolejność kręcenia czyli napinania i luzowania jest odwrotna czyli w takim przypadku kręcąc do góry napinamy gryf a kręcąc w dół luzujemy.

Całą procedurę należy wykonywać bardzo starannie i delikatnie co chwilę sprawdzając stan gryfu oraz strój. NIGDY NIE KRĘCIMY NA CHAMA I NIGDY ZBYT DUŻO, gdyż gryf reaguje już po minimalnym przekręceniu śrubą, czasem nawet przekręcenie kluczem rzędu 1 cm lub nawet mniej pojawia się znacząca różnica.

Kręcimy około 1 do 2 cm w jedną bądź drugą stronę chyba że gryf wymaga "mocniejszej" regulacji,  ale mimo to trzeba robić to bardzo delikatnie i z głową. W trakcie regulacji próbujemy też zmniejszać akcje strun podwyższając bądź zniżając most znajdujący się na korpusie lub regulując wysokość poszczególnych wózków dla każdej ze strun, jest to zależne od rodzaju mostka jaki posiadamy w gitarze - rodzaje mostków w gitarach.

Fingerboard Saver 1 ochraniacz podstrunnicy

18.40 PLN

ROCKBAG Rockcare Kit zestaw do konserwacji i regulacji gitar

75.00 PLN

FENDER Multi-Tool Narzędzie wielofunkcyjne

85.00 PLN

D'Addario przybornik gitarzysty Multi-Tool 10 w 1

62.00 PLN

Ważne:

Gitary z mostem ruchomym typu Floyd Rose w których na główce gryfu znajduje się blokada zaciskająca struny (siodełko) należy wykręcić z niej bloczki zaciskowe i na czas regulacji odłożyć je na bok, oraz nie dociskamy strun bloczkami od razu po wyregulowaniu gryfu. Trzeba zostawić gitarę na jakiś czas powiedzmy do następnego dnia aby gryf się dobrze ułożył.

Pamiętajmy że gryf to jest drewno które po odpowiednim naprężeniu prętem regulacyjnym potrzebuje chwili czasu żeby się odpowiednio ułożyć i uleżeć ale grać oczywiście możemy od razu po regulacji a nawet jest to wskazane.

Po prawidłowo wykonanej czynności warto sprawdzić i ustawić menzurę - o tym jak to zrobić opisuję w osobnym poradniku który znajdziecie tutaj - Jak ustawić menzurę w gitarze.

Przestrzeganie tych prostych ale ważnych zasad pozwoli każdemu nauczyć się jak prawidłowo korygować krzywiznę gryfu, czynność tą warto umieć gdyż w przeciwnym razie często będziemy odwiedzać fachowca lutnika a co za tym idzie płacić za usługę oraz tracić cenny czas który można przeznaczyć na grę.

Jeżeli chodzi o moje osobiste podejście do tej kwestii to jestem zdania że każdy gitarzysta ten początkujący czy zaawansowany powinien umieć tą czynność  przeprowadzić samemu, nie wymaga to jakiś wielkich umiejętności manualnych, myślę że w niniejszym wpisie wszystko w miarę jasno opisałem, dlatego warto się tego nauczyć do czego zachęcam.

Jaka powinna być prawidłowa akcja strun w gitarze.

Wyrobiona nakrętka śruby regulacyjnej.

Pozdrawiam!